VAKFIN AMACI
Cumhuriyet döneminin önemli eğitimcilerinden İsmail Hakkı Tonguç (1893-23.06.1960)’ dan varisi Engin Tonguç’a intikal etmiş olan belgeler, kitaplar , her türlü yazılı metin, fotoğraflar , film ve ses kayıtları ile kişisel eşyalar bu belgeliği oluşturmaktadır.
Bu birikim, kendisinin kuruluşlarında önemli rol oynamış olduğu Köy Enstitüleri başta olmak üzere, tüm çalışmaların doğru değerlendirilmesi, yorumlanması ve anlaşılması için önemli bir başvuru kaynağıdır.
Belgeliğin bu niteliği ile gelecek kuşaklara bozulmadan, kaybolmadan ulaştırılması, o dönemin tüm eğitim hareketlerinin, atılımlarının da belgelere dayanarak bilinmesi için önem taşımaktadır.
İSMAİL HAKKI TONGUÇ'UN HAYAT HİKAYESİ
İsmail Hakkı Tonguç (1893-1960)
Bulgaristan'ın Silistre iline bağlı Tataratmaca köyünde doğdu. Babası Kırım göçmenlerinden Hacı Veli oğlu İdris, annesi
Dobruca Türkleri’nden Vesile’ydi.
İlkokulu köyünde okudu. Silistre Rüştiyesi, Kastamonu Öğretmen Okulu ve İstanbul Öğretmen Okulu’nda eğitim aldı. Okul sonrası 1918 yılında Almanya’ya Karlsruhe kentindeki Ettlingen öğretmen okuluna 8 aylık bir eğitim için gönderildi. 1919’da yurda geri çağrıldı. Eskişehir Öğretmen Okulu resim-elişleri ve beden eğitimi öğretmenliğine atandı. İşgal sonrası önce Ankara'ya sonra tekrar 1922 yılında Almanya’ya gönderildi. Dönüşünde Konya Öğretmen Okulu’nda, Ankara ve Adana’da görev yaptı.
1925 yılı Mart ayında mesleki incelemeler yapmak üzere tekrar altı ay boyunca Almanya,Fransa, ve İngiltere'de bulundu. Bu gezisinde Münih'te Kerschensteiner ile tanışma fırsatı buldu.
Ağustos 1925'te yurda dönen Tonguç, Ankara Öğretmen Okulu'nda öğretmenlik yaptı, ve ardından Bakan Mustafa Necati tarafından 11 Mart 1926'da Okul Müzesi Müdürlüğü'ne atandı.
10 Temmuz 1926 ile 26 Ağustos 1926 tarihleri arasında, ilköğretim müfettişleri ve ilkokul öğretmenleri için Ankara'da açılan "İş İlkesine Dayalı Öğretim Kursu"nda yabancı öğretim üyeleri ile birlikte çalıştı.
26 Ocak 1927'de öğretmeni Nafia Kamil ile evlendi. 1928’de ilk çocuğu Engin Tonguç, 1936 yılında da ikinci çocuğu Yalım Tonguç dünyaya geldi.
1929-1933 yılları arasında Gazi Eğitim Enstitüsü öğretmenlik ve müdür yardımcılığı yaptı.
1935 yılında Köy Enstitülerini kurmasını sağlayacak İlköğretim Genel Müdürlüğüne getirildi.
17 Nisan 1940'ta Köy Enstitüleri Kanunu çıktıktan sonra açılmaya başlayan enstitülerle çok yakından ilgilendi. 1946'da görevden alınışına değin, enstitüler için canla başla çalıştı.
1949’da tekrar öğretmenliğe atandı. 1954 yılında kendi isteği ile emekli oldu.
1956’da Avrupa gezisine çıkarak eğitimle ilgili incelemelerini sürdürdü. Bu gezisinde İsviçre'deki Pestalozzi Çocuklar Köyü'nü inceledi.
24 Haziran 1960 tarihinde Ankara da vefat etti.
Eserleri: Elişleri Rehberi (1927, eski yazı ile), Muallim Almanağı (1928), Muallim Almanağı (1929), Mürebbinin Ruhu ve Muallim Yetiştirme Meselesi (1931), İlk, Orta ve Muallim Mekteplerinde Resim, Elişleri ve Sanat Terbiyesi (1932), İş ve Meslek Terbiyesi (1933), Kershensteiner (1933, çeviri), Almanya Maarifi (1934, ortak kitap), Köyde Eğitim (1938), Canlandırılacak Köy (1939), İlköğretim Kavramı (1946), Eğitim Yolu İle Canlandırılacak Köy (1947), Öğretmen Ansiklopedisi (1949), Resim-İş Dersleri (1951), Öğretmen Ansiklopedisi ve Pedagoji Sözlüğü (1952), Pestalozzi Çocuklar Köyü (1960), Pestalozzi ve Devrim (1962).
Dr. ENGİN TONGUÇ'UN HAYAT HİKAYESİ
Dr. Engin Tonguç (1928 - 2016)
Dr. Engin Tonguç 1951’de Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun oldu. 1953-1958’de Almanya’da Hamburg Tıp Fakültesi’nde iç hastalıkları uzmanlık öğrenimi gördü. Türkiye’ye döndükten sonra 1964’e kadar işyeri hekimlikleri yaptı. 1964’de SSK Ankara Ulus Hastanesi’nde iç hastalıkları uzmanı olarak çalışmaya başladı. 1972’de İSGÜM ile SSK arasında başlatılan “SSK Sağlık Hizmetlerinin İş Hekimliği Katkısı ile Geliştirilmesi” projesinde proje koordinatörü olarak görev aldı.
1973’de iş hekimliği ve meslek hastalıkları konularında incelemeler yapmak için dört aylığına Almanya, Finlandiya ve İtalya’ya gönderildi. Ankara’da kurulması için uğraş verdiği Meslek Hastalıkları Hastanesi’nin Başhekimliğine 1977’de atandı. 1978-1980’de yaptığı SSK Genel Müdür Yardımcılığı görevi sırasında iş hekimliğinin geliştirilmesi, Meslek Hastalıkları Hastanelerinin açılması, tam gün yasasının çıkartılması, SSK’ya ilaç fabrikası alınması, SSK’da özel dal kliniklerinin kurulması, SSK eğitim hastanelerinin çoğaltılması, için çalıştı. 1980’de isteği ile emekli oldu.
1984’de İş ve Meslek Hastalıkları yan dal uzmanlık belgesi verildi. 1988-1993 arasında Türk Tabipleri Birliği’nin işyeri hekimleri için düzenlediği sertifika kurslarında öğretici olarak çalıştı. Ayrıca Birliğin Yüksek Onur Kurulu üyeliğini yaptı (1984-1992).
SSK kongrelerindeki tebliğler ve tıbbi yazıların dışında “İş Hekimliği Yönünden El Fonksiyonunu Bozan İç Hastalıkları (1971)”, “Meslek Hastalıkları Kılavuzu” (1992) başlıklı derleme kitapları vardır.
Dış ülkelerdeki incelemeleri “Finlandiya, Almanya ve İtalya’daki İncelemelerin Raporları ve İş Sağlığı Geliştirme Tasarısı” başlığı ile yayınlanmıştır (1972).
Mesleki uğraşları dışında eğitim ve köy enstitüleri konularında da yoğun çalışmalar yapan Dr. Tonguç’un bu alanda da birçok yazısı ve kitapları ve konuşmaları vardır. “Bir Eğitim Devrimcisi-İsmail Hakkı Tonguç (1997), Umut Yolu (1998), Bir Tutam Umut İçin (1999) kitapları önemli dönem hatıralarını içermektedir.
Soma’da sade bir hayat yaşamakta olan ve vaktinin önemli bir kısmını eşinin vasiyeti üzerine kurduğu öğrenci yurdu ve 2011 yılında babası İsmail Hakkı Tonguç’un kültürel kalıtını kurumsallaştırmak adına kurduğu İsmail Hakkı Tonguç Belgeliği Vakfını çalışmalarıyla geçiren Engin Tonguç 29 Aralık 2006 tarihinde Soma'da hayata gözlerini yumdu.
Cumhuriyet döneminin önemli eğitimcilerinden İsmail Hakkı Tonguç (1893-23.06.1960)’ dan varisi Engin Tonguç’a intikal etmiş olan belgeler, kitaplar , her türlü yazılı metin, fotoğraflar , film ve ses kayıtları ile kişisel eşyalar bu belgeliği oluşturmaktadır.
Bu birikim, kendisinin kuruluşlarında önemli rol oynamış olduğu Köy Enstitüleri başta olmak üzere, tüm çalışmaların doğru değerlendirilmesi, yorumlanması ve anlaşılması için önemli bir başvuru kaynağıdır.
Belgeliğin bu niteliği ile gelecek kuşaklara bozulmadan, kaybolmadan ulaştırılması, o dönemin tüm eğitim hareketlerinin, atılımlarının da belgelere dayanarak bilinmesi için önem taşımaktadır.
İSMAİL HAKKI TONGUÇ'UN HAYAT HİKAYESİ
İsmail Hakkı Tonguç (1893-1960)
Bulgaristan'ın Silistre iline bağlı Tataratmaca köyünde doğdu. Babası Kırım göçmenlerinden Hacı Veli oğlu İdris, annesi
Dobruca Türkleri’nden Vesile’ydi.
İlkokulu köyünde okudu. Silistre Rüştiyesi, Kastamonu Öğretmen Okulu ve İstanbul Öğretmen Okulu’nda eğitim aldı. Okul sonrası 1918 yılında Almanya’ya Karlsruhe kentindeki Ettlingen öğretmen okuluna 8 aylık bir eğitim için gönderildi. 1919’da yurda geri çağrıldı. Eskişehir Öğretmen Okulu resim-elişleri ve beden eğitimi öğretmenliğine atandı. İşgal sonrası önce Ankara'ya sonra tekrar 1922 yılında Almanya’ya gönderildi. Dönüşünde Konya Öğretmen Okulu’nda, Ankara ve Adana’da görev yaptı.
1925 yılı Mart ayında mesleki incelemeler yapmak üzere tekrar altı ay boyunca Almanya,Fransa, ve İngiltere'de bulundu. Bu gezisinde Münih'te Kerschensteiner ile tanışma fırsatı buldu.
Ağustos 1925'te yurda dönen Tonguç, Ankara Öğretmen Okulu'nda öğretmenlik yaptı, ve ardından Bakan Mustafa Necati tarafından 11 Mart 1926'da Okul Müzesi Müdürlüğü'ne atandı.
10 Temmuz 1926 ile 26 Ağustos 1926 tarihleri arasında, ilköğretim müfettişleri ve ilkokul öğretmenleri için Ankara'da açılan "İş İlkesine Dayalı Öğretim Kursu"nda yabancı öğretim üyeleri ile birlikte çalıştı.
26 Ocak 1927'de öğretmeni Nafia Kamil ile evlendi. 1928’de ilk çocuğu Engin Tonguç, 1936 yılında da ikinci çocuğu Yalım Tonguç dünyaya geldi.
1929-1933 yılları arasında Gazi Eğitim Enstitüsü öğretmenlik ve müdür yardımcılığı yaptı.
1935 yılında Köy Enstitülerini kurmasını sağlayacak İlköğretim Genel Müdürlüğüne getirildi.
17 Nisan 1940'ta Köy Enstitüleri Kanunu çıktıktan sonra açılmaya başlayan enstitülerle çok yakından ilgilendi. 1946'da görevden alınışına değin, enstitüler için canla başla çalıştı.
1949’da tekrar öğretmenliğe atandı. 1954 yılında kendi isteği ile emekli oldu.
1956’da Avrupa gezisine çıkarak eğitimle ilgili incelemelerini sürdürdü. Bu gezisinde İsviçre'deki Pestalozzi Çocuklar Köyü'nü inceledi.
24 Haziran 1960 tarihinde Ankara da vefat etti.
Eserleri: Elişleri Rehberi (1927, eski yazı ile), Muallim Almanağı (1928), Muallim Almanağı (1929), Mürebbinin Ruhu ve Muallim Yetiştirme Meselesi (1931), İlk, Orta ve Muallim Mekteplerinde Resim, Elişleri ve Sanat Terbiyesi (1932), İş ve Meslek Terbiyesi (1933), Kershensteiner (1933, çeviri), Almanya Maarifi (1934, ortak kitap), Köyde Eğitim (1938), Canlandırılacak Köy (1939), İlköğretim Kavramı (1946), Eğitim Yolu İle Canlandırılacak Köy (1947), Öğretmen Ansiklopedisi (1949), Resim-İş Dersleri (1951), Öğretmen Ansiklopedisi ve Pedagoji Sözlüğü (1952), Pestalozzi Çocuklar Köyü (1960), Pestalozzi ve Devrim (1962).
Dr. ENGİN TONGUÇ'UN HAYAT HİKAYESİ
Dr. Engin Tonguç (1928 - 2016)
Dr. Engin Tonguç 1951’de Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun oldu. 1953-1958’de Almanya’da Hamburg Tıp Fakültesi’nde iç hastalıkları uzmanlık öğrenimi gördü. Türkiye’ye döndükten sonra 1964’e kadar işyeri hekimlikleri yaptı. 1964’de SSK Ankara Ulus Hastanesi’nde iç hastalıkları uzmanı olarak çalışmaya başladı. 1972’de İSGÜM ile SSK arasında başlatılan “SSK Sağlık Hizmetlerinin İş Hekimliği Katkısı ile Geliştirilmesi” projesinde proje koordinatörü olarak görev aldı.
1973’de iş hekimliği ve meslek hastalıkları konularında incelemeler yapmak için dört aylığına Almanya, Finlandiya ve İtalya’ya gönderildi. Ankara’da kurulması için uğraş verdiği Meslek Hastalıkları Hastanesi’nin Başhekimliğine 1977’de atandı. 1978-1980’de yaptığı SSK Genel Müdür Yardımcılığı görevi sırasında iş hekimliğinin geliştirilmesi, Meslek Hastalıkları Hastanelerinin açılması, tam gün yasasının çıkartılması, SSK’ya ilaç fabrikası alınması, SSK’da özel dal kliniklerinin kurulması, SSK eğitim hastanelerinin çoğaltılması, için çalıştı. 1980’de isteği ile emekli oldu.
1984’de İş ve Meslek Hastalıkları yan dal uzmanlık belgesi verildi. 1988-1993 arasında Türk Tabipleri Birliği’nin işyeri hekimleri için düzenlediği sertifika kurslarında öğretici olarak çalıştı. Ayrıca Birliğin Yüksek Onur Kurulu üyeliğini yaptı (1984-1992).
SSK kongrelerindeki tebliğler ve tıbbi yazıların dışında “İş Hekimliği Yönünden El Fonksiyonunu Bozan İç Hastalıkları (1971)”, “Meslek Hastalıkları Kılavuzu” (1992) başlıklı derleme kitapları vardır.
Dış ülkelerdeki incelemeleri “Finlandiya, Almanya ve İtalya’daki İncelemelerin Raporları ve İş Sağlığı Geliştirme Tasarısı” başlığı ile yayınlanmıştır (1972).
Mesleki uğraşları dışında eğitim ve köy enstitüleri konularında da yoğun çalışmalar yapan Dr. Tonguç’un bu alanda da birçok yazısı ve kitapları ve konuşmaları vardır. “Bir Eğitim Devrimcisi-İsmail Hakkı Tonguç (1997), Umut Yolu (1998), Bir Tutam Umut İçin (1999) kitapları önemli dönem hatıralarını içermektedir.
Soma’da sade bir hayat yaşamakta olan ve vaktinin önemli bir kısmını eşinin vasiyeti üzerine kurduğu öğrenci yurdu ve 2011 yılında babası İsmail Hakkı Tonguç’un kültürel kalıtını kurumsallaştırmak adına kurduğu İsmail Hakkı Tonguç Belgeliği Vakfını çalışmalarıyla geçiren Engin Tonguç 29 Aralık 2006 tarihinde Soma'da hayata gözlerini yumdu.
